โรงงานผลิตอาหาร เมื่อกล่าวถึง GMPย่อมาจาก Good Manufacturing Practice ข้อปฏิบัติ ข้อแนะนำของหน่วยงานควบคุมเกี่ยวกับการสร้างของกิน เครื่องดื่ม ยา เครื่องแต่งตัว เครื่องมือทางการแพทย์ ข้อเสนอแนะนี้บอกถึงสิ่งที่ต้องการอย่างต่ำที่ผู้ผลิตจำเป็นจะต้องปฏิบัติตามเพื่อให้มั่นใจได้ว่าสินค้าที่ได้จะอาจจะคุณภาพตามความตั้งใจ กฎที่ใช้ในแต่ละอุตสาหกรรมอาจมีความแตกต่างกันไป แต่อย่างไรก็ดีจุดมุ่งหมายหลักของ มาตรฐานGMP คือการป้องกันอันตรายสู่ลูกค้านั้นเอง วันนี้ SGE CHEM จะพาไปทำความรู้จักGMP กัน โรงงานผลิตอาหาร
1. ถูกหลักอนามัยของสถานที่ตั้งและก็ตึกผลิต
อยู่ในที่ไม่ปนเปื้อนง่าย สะอาด ตึกมีขนาดสมควร ออกแบบไม่ยุ่งยากต่อการทำนุบำรุงและก็ทำความสะอาด จัดพื้นที่ให้เป็นสัดส่วน แสงว่างเพียงพอ ระบายอากาศได้ดิบได้ดี มีการคุ้มครองป้องกันสัตว์แล้วก็แมลงตามประตูหน้าต่าง
2. เครื่องมือเครื่องจักรและก็เครื่องใช้ไม้สอยการสร้าง
ผลิตจากวัสดุที่ไม่ทำปฏิกิริยากับของกิน ไม่เป็นพิษ ง่ายต่อการชำระล้าง จัดแจงเครื่องใช้ไม้สอยให้พอเพียง ไม่กำเนิดความล่าช้าในการผลิต เนื่องจากว่าอาจจะส่งผลให้อาหารเน่าเสียได้ หลังจากที่ได้มีการใช้งานล้างทำความสะอาดฆ่าเชื้อและเก็บให้เป็นสัดส่วน หมั่นวิเคราะห์ภาวะเครื่องไม้เครื่องมือให้มีประสิทธิภาพเป็นประจำ
3. การควบคุมแนวทางการผลิต
เลือกวัตถุดิบคุณภาพดี รักษาอย่างดีไม่ปนเปื้อน คุ้มครองการเจริญเติบโตของจุลชีวัน การผลิต การรักษา การขนย้าย และขนส่งสินค้าจำต้องดำเนินงานภายใต้สภาพการณ์ควบคุมการเสื่อมสลายของของกิน ถ้าหากใช้สารเคมีจึงควรควบคุมปริมาณไม่ให้เกินกำหนด
4. การสุขาภิบาล
น้ำที่ใช้ข้างในโรงงานควรเป็นน้ำที่สะอาด ปรับคุณภาพน้ำตามสิ่งที่จำเป็น ส้วมมีจำนวนเพียงพอ ตั้งแยกกับบริเวณผลิต มีวิธีการป้องกันจำกัดหนู แมลง รวมทั้งสัตว์พาหะอื่นๆมีระบบกำจัดขยะมูลฝอยไม่ให้มาแปดเปื้อนในกรรมวิธีการผลิต มีการดักเศษอาหารในท่อน้ำทิ้ง
5. การบำรุงรักษาและก็กระบวนการทำความสะอาด
ทำความสะอาด ดูแลแล้วก็รักษาหลังจากที่ได้มีการใช้งาน ทำลายเชื้อวัสดุอุปกรณ์ที่สัมผัสอาหาร มีการใช้สารเคมีชำระล้างอย่างถูกต้อง จัดเก็บไม่ให้ปนเปื้อนกับของกิน
6. บุคลากรและความถูกอนามัย
พนักงานควรมีสุขภาพแข็งแรง ไม่เป็นโรคโรคเรื้อน, วัณโรค, ติดสุรา, สารเสพติด แต่งตัวให้สมควร ไว้เล็บสั้น ล้างมือทุกครั้งก่อนและออกมาจากห้องน้ำ สวมหมวดหุ้มผม ไม่ดูดบุหรี่vหรือทานอาหารระหว่างดำเนินการ ฝึกหัดพนักงานให้มีความรู้ความเข้าใจเพียงพอ
โรงงานผลิตอาหาร มาตรฐานGMP เฉพาะสินค้า หรือ SpecificGMP
เป็นข้อกําหนดที่ เพิ่มเติมจาก มาตรฐานGMP ทั่วๆไป เพื่อมุ่งเน้นในเรื่องความเสี่ยงรวมทั้งความปลอดภัยของแต่ละสินค้าของกินเฉพาะ อย่างข้อกําหนดGMP น้ำบริโภค และก็ข้อกําทีดGMP นมพร้อมบริโภคประเภทเหลวที่ผ่านกรรมวิธีการฆ่าเชื้อโรคด้วยความร้อนโดยวิธีพาสเจอร์ไรส์ ฯลฯ โดยแต่ละกฎเกณฑ์ก็จะมีในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการบังคับในกระบวนขั้นตอนต่างๆที่นาๆประการอีก
วิธีการของGMP ครอบคลุมตั้งแต่สถานที่ตั้งของสถานประกอบการ ส่วนประกอบอาคาร แนวทางการผลิตที่ดีมีความปลอดภัย รวมทั้งมีคุณภาพตามมาตรฐานทุกขั้นตอน นับตั้งแต่เริ่มกำหนดแผนการผลิต ระบบควบคุมตั้งแต่วัตถุดิบ ระหว่างการผลิต ผลิตภัณฑ์สําเร็จรูป การจัดเก็บการควบคุมคุณภาพ แล้วก็การขนส่งจนถึงผู้บริโภค มีระบบระเบียบบันทึกข้อมูลพิจารณาแล้วก็ติดตามผลคุณภาพผลิตภัณฑ์รวมทั้งระบบการจัดการ 2 ที่ดีในเรื่องสุขอนามัย (Sanitation รวมทั้ง Hygiene) เพื่อสินค้าประสิทธิภาพ และไม่เป็นอันตรายสำหรับผู้ซื้อ และGMP ยังเป็นระบบรับรองคุณภาพเบื้องต้นก่อนที่จะปรับปรุงไปสู่ระบบประกันคุณภาพอื่นๆถัดไป โรงงานผลิตอาหาร
ส่งท้ายหน่อย มาตรฐานGMP และก็มาตรฐาน HACCP ในโรงงานแตกต่างกันอย่างไร?
มาตรฐาน 2 อย่างที่สำคัญเป็นอย่างมากสำหรับโรงงานผลิตอาหารซึ่งก็คือมาตรฐานGMP แล้วก็มาตรฐาน HACCP ทั้ง 2 แบบงี้ถูกวางแบบมาเพื่อช่วยยกฐานะประสิทธิภาพของโรงงานผลิตอาหารที่ควรมีความปลอดภัยสำหรับในการผลิตสูงสุดเพราะผลิตภัณฑ์อาหารต่างๆนั้น สามารถส่งผลโดยตรงกับร่างกายของผู้บริโภคได้ นอกจากนั้นแล้วการได้รับการรับรองมาตรฐานด้สนอาหารทั้งGMP หรือ HACCP ยังช่วยเพิ่มภาพลักษณ์ของโรงงานผลิตอาหารให้ดูน่าไว้วางใจมากยิ่งขึ้น ทั้งยังเป็นบัตรผ่านทางสำหรับในการต่อยอดธุรกิจโดยยิ่งไปกว่านั้นการส่งออกไปยังประเทศต่างๆ การันตีความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์ ลดการเสี่ยงเพิ่มความปลอดภัยให้กับผู้ซื้อได้อีกด้วย
รู้จักกับมาตรฐาน HACCP
เป็นมาตรฐานโรงงานอีกหนึ่งประเภท ที่ออกมาเพื่อปกป้องความปลอดภัยของคนซื้อเช่นกัน โดยจะให้ความเอาใจใส่กับการป้องกันอันตรายจากการผลิตเป็นหลัก ออกจะเฉพาะเจาะจงไปที่การแปดเปื้อนในของกิน มีการระบุค่าวิกฤตรวมทั้งควบคุมอย่างเคร่งครัด มีข้อกำหนดที่ค่อนข้างจะกระจ่างแจ้งแล้วก็เป็นระบบ มีการตรวจสอบที่เคร่งครัด มีเครื่องวัดที่ชัดเจน ทั้งใช้ผู้เชี่ยวชาญสำหรับการดูแลรวมทั้งตรวจทาน
สิ่งที่มาตรฐาน HACCP ควบคุม
- วิเคราะห์อันตราย
- หาจุดวิกฤต
- กำหนดค่าวิกฤต
- กำหนดระบบในการติดตามเพื่อควบคุมจุดวิกฤต
- กำหนดกรรมวิธีการปรับแก้ เมื่อจุดวิกฤตไม่อยู่ภายใต้อำนาจบังคับ
- ระบุกรรมวิธีทวนสอบเพื่อเป็นไปตามระบบ HACCP
- ระบุกรรมวิธีการจัดเก็บเอกสารให้เป็นไปตามแนวทางของ HACCP
ข้อแตกต่างระหว่างมาตรฐานGMP และก็มาตรฐาน HACCP
สิ่งที่แบบเดียวกันภาพรวมก็อยู่ที่การควบคุมเพื่อให้เกิดความปลอดภัย และก็คุณประโยชน์ที่ให้กับโรงงาน ช่วยสร้างความเชื่อมั่นให้กับลูกค้า รับรองคุณภาพหลักการทำงานของโรงงาน ช่วงเวลาเดียวกันทั้ง 2 ระบบก็มีความต่างกันอยู่ ตัวอย่างเช่น
1. GMPควบคุมการทำงานกว้างกว่า HACCP
กฎเกณฑ์ของระบบGMP ในโรงงานควบคุมการทำงานกว้างกว่าระบบ HACCP ในโรงงาน เมื่อเอามาเปรียบเทียบกัน โดยในระบบ GMP จะมิได้ควบคุมเฉพาะแนวทางการผลิตแค่นั้น แต่จะควบคุมตั้งแต่ที่ตั้งของโรงงาน ความสะอาดของโรงงาน สภาพของตึกการผลิต ไปจนถึงแนวทางการผลิต และก็ยังควบคุมเรื่องของบุคลากรที่เกี่ยวพันกับการสร้าง
2. GMPดูแลเรื่องความสะอาดละเอียดกว่า HACCP
ถ้าหากกล่าวกันถึงเรื่องของการดูแลความสะอาด ในระบบ HACCP จะควบคุมความสะอาดไม่ละเอียดเท่ากับระบบGMP เนื่องจากว่า HACCP ดูแลแค่ความสะอาดเฉพาะในขั้นตอนการผลิต ในตอนที่GMP ดูแลเรื่องความสะอาดครอบคลุมไปจนถึงเจ้าหน้าที่ที่ทำงาน จำเป็นจะต้องอาบน้ำสะอาด ล้างมือสะอาด และจำเป็นจะต้องไม่มีอาการป่วยด้วยโรคที่สามารถส่งต่อเชื้อโรคได้ ออกจะมีความละเอียดมากกว่าระบบ HACCP
3. GMPมีการแยกเป็นชนิดและประเภทสินค้าสำหรับการบังคับใช้
ระบบGMP มีการจำแนกประเภทสินค้าที่ระบุบังคับใช้ ออกเป็น 2 ประเภท เป็นต้นว่า GMPความถูกอนามัยทั่วๆไป หรือ GeneralGMP แล้วก็GMPเฉพาะผลิตภัณฑ์ หรือ SpecificGMP ที่มีข้อกำหนดไม่เหมือนกันออกไป โดยGMP สุขลักษณะทั่วไป จะใช้ปฏิบัติกับอาหารทุกจำพวก แต่ถ้าหากเป็นGMPเฉพาะสินค้า จะมีข้อพึงกระทำเฉพาะสำหรับผลิตภัณฑ์บางสิ่งบางอย่าง
4. GMP ถูกบังคับใช้ตามกฎหมาย
มาตรฐานGMP เป็นกฎระเบียบที่ถูกใช้ตามกฎหมาย ในโรงงานของกิน เพื่อการันตีคุณภาพการสร้างที่ได้มาตรฐานรวมทั้งไม่เป็นอันตราย ถูกสุขลักษณะอนามัย แม้ผู้ประกอบการต้องการจะเปิดโรงงานอาหาร โรงงานอาหารเสริม หรือโรงงานเครื่องแต่งตัว ก็จะต้องผ่านการรับรองมาตรฐานGMP
5. GMPเป็นการควบคุมพื้นฐานที่สามารถปรับปรุงถัดไปเป็น HACCP ได้
GMPเป็นการยืนยันประสิทธิภาพขั้นต้นที่โรงงานผลิตอาหาร โรงงานผลิตอาหารเสริม จำเป็นจะต้องมี เพื่อการันตีประสิทธิภาพและความปลอดภัยของผู้ใช้ อีกทั้งช่วยให้สามารถต่อยอดเป็น HACCP ได้ พูดอีกนัยหนึ่งก่อนผ่านการรับรองมาตรฐาน HACCP ควรต้องผ่านการรับรองมาตรฐานGMP ซะก่อน
จะเห็นได้ว่า GMP นั้น เป็นการรับรองกระบวนการผลิตที่ได้มาตรฐาน และ HACCP เป็นขั้นตอนที่จะรับรองอีกครั้งว่าแนวทางการผลิตที่ตามมาตรฐานนั้นไม่มีการปนเปื้นจากสารเคมี หรือสิ่งสกปรกต่างๆที่จะส่งผลเสียต่อสุขภาพของผู้ใช้ ทั้งนี้การรับรองต่างๆก็จะนานับประการอีกในแต่ละประเภทของสินค้า แต่ว่าสำหรับผลิตภัณฑ์เพื่อการบริโภค อย่าง ยา เวชภัณฑ์ เครื่องแต่งตัว แล้วก็อาหาร สิ่งที่พวกเรารับเข้าร่างกายโดยตรงน่าจะดีไม่น้อยหากได้รับการรับรองทั้ง GMP และก็ HACCP เพื่อลูกค้าเชื่อมั่นได้ว่าสิ่งที่บริโภคไปนั้น ได้รับการสร้างมาจากโรงงานที่ได้รับการรับรองมาแล้วว่าสะอาด ไม่เป็นอันตราย ไร้สิ่งเจือปนอย่างแน่แท้
ประโยช์จาก GMP
1. ลูกค้าได้รับสินค้าที่ปลอดภัยมีคุณภาพ
2. เป็นแถวทางการผลิต เพื่อรับรองว่าผลิตภัณฑ์มีคุณภาพไม่เป็นอันตราย ตรงตามที่มาตรฐานกำหนด และผลิตภัณฑ์มีความสม่ำเสมอในทุกๆล็อตการผลิต
3. ช่วยลดข้อผิดพลาดหรือความเบี่ยงเบนที่จะผลิตไม่ได้มาตรฐาน
4. คุ้มครองป้องกันไม่ให้มีจุดอ่อนที่เกิดขึ้นในกระบวนการผลิตหรือการควบคุมคุณภาพ แล้วก็หยุดปัญหาไม่ให้เกิดขึ้นซ้ำไปซ้ำมา
5. ส่งผลต่อประสิทธิภาพของกินในระยะยาว แล้วก็ช่วยลดต้นทุนการผลิต
6. มีความสบาย รวมทั้งง่ายต่อการติดตามข้อมูล
7. มีการควบคุม แล้วก็รักษามาตรฐานความสะอาด และถูกสุขลักษณะของโรงงาน
8. สร้างความสะดวกปลอดภัยต่อพนักงานในขณะดำเนินงาน
9. ช่วยสร้างทัศนคติที่ดี รวมทั้งถูกต้องแก่ผู้ปฏิบัติงาน
10. ความคล่องตัวสำหรับการดูแล การจัดการ แล้วก็การประเมินงานในโรงงาน